Opodatkowanie w Niemczech działalności budowlanej trwającej dłużej niż 6 względnie 12 miesięcy.
Wśród polskich przedsiębiorców branży budowlanej krążą opinie, według których najlepiej jest prowadzić działalność budowlaną w Niemczech w taki sposób, aby nie przekroczyć 6 miesięcy, gdyż w ten sposób można uniknąć opodatkowania. Niektórzy mówią o okresie 12 miesięcy. Jak jest w rzeczywistości?
Postaramy się wyjaśnić to w przystępny sposób.
Zgodnie z treścią polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jeżeli przedsiębiorca zamieszkały (względnie posiadający główną siedzibę) w Polsce prowadzi w Niemczech działalność poprzez położony tam zakład, to dochody uzyskane poprzez ten zakład mogą być opodatkowane w Niemczech. Zakładem w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mogą być różne stałe miejsca prowadzenia działalności jak np. biuro, sklep, warsztat, fabryka itp.., a także plac budowy lub prace budowlane lub instalacyjne jeżeli trwają dłużej 12 miesięcy.
Najbardziej rozpowszechniona definicja prac budowlanych brzmi następująco:
(..)
Robotami budowlanymi są prace zmierzające do wytworzenia, utrzymania stanu, zmiany, demontażu, rozbiórki lub usunięcia obiektów budowlanych wraz z pracami przygotowawczymi i końcowymi. Do robót budowalnych zalicza się również wykopy i prace ziemne, ustawiane gotowych elementów budowlanych i maszyn, przebudowy, prace malarskie, naprawy, rozbiórki, konserwacje oraz naprawy i prace zmierzające do poszukiwania i usuwanie niewybuchów i środków bojowych.
(..) Obiektami budowlanymi są obiekty trwale złączone z gruntem, wykonane z materiałów i elementów budowlanych. Połączenie z gruntem istnieje także wówczas gdy obiekt spoczywa na gruncie siłą swojego ciężaru, albo spoczywa na trwale połączonej z gruntem trasie, nawet gdy sam może się po tej trasie w niewielkim zakresie poruszać, jeżeli jego głównym zastosowaniem jest wykorzystanie stacjonarne. Nasypy i wykopy jak i sztuczne zagłębienia pod powierzchnią ziemi także są uważane za obiekty budowlane.
Jeżeli tak zdefiniowane roboty budowlane trwają ponad 12 miesięcy, to budowa stanowi zakład wykonawcy na terenie Niemiec. Czas trwania robót budowlanych liczy się natomiast od pierwszego dnia ich rozpoczęcia do ostatecznego zakończenia. Przypadające w międzyczasie przerwy nie przerywają trwania robót budowlanych w rozumieniu podatkowym.
Jeżeli po upływie 12 miesięcy od rozpoczęcia budowy w Niemczech prace na niej nie są ostatecznie zakończone to dochody uzyskane z takiej działalności podlegają w Niemczech opodatkowaniu.
Kwestią, która może budzić wątpliwości jest realizacja prac na tym samym obiekcie w ramach kolejnych kontraktów, które stanowią odrębne zadania budowalno-montażowe i nie stanowią kontynuacji wcześniej wykonywanych prac. Jednakże, jeżeli pomiędzy takimi zleceniami istnieje powiązanie ekonomiczne, terytorialne i czasowe to zgodnie z interpretacją, jaką stosują niemieckie urzędy skarbowe szereg takich zleceń można traktować jako ciągłość. Taka sytuacja najczęściej ma miejsce, gdy prace są realizowane dla tego samego klienta, w tym samym regionie i nie występują pomiędzy nimi znaczne przerwy czasowe.
Konsekwencją przekroczenia okresu 12 miesięcy jest konieczność opodatkowania dochodu na terenie Niemiec. Nie chodzi jednak o całość dochodów przedsiębiorcy, a tylko o zysk z konkretnej budowy.
Jeżeli zaistnieje taka sytuacja to konieczne jest ustalenie zysków, które będą stanowić podstawę do opodatkowania. W tym celu należy sporządzić zestawienie przychodów i wydatków poniesionych w celu realizacji konkretnej budowy. O ile ustalenie przychodów na ogół nie sprawia trudności to nie zawsze proste jest ustalenie kosztów. Zwłaszcza w firmach, które nie prowadzą pełnej księgowości i wydatki nie są przypisywane do konkretnych projektów. Może to wymagać trochę pracy, ale warto poświęcić czas na wysortowanie dowodów księgowych i sporządzenie odpowiednich zestawień. Od tego zależeć będzie wysokość podatku do zapłaty.
To dotyczy także przedsiębiorców rozliczających się z fiskusem w Polsce na podstawie ryczałtu ewidencjonowanego – czyli bez uwzględnienia kosztów. W Niemczech nie ma takiej możliwości. Wykazanie kosztów jest wymagane.
Ile podatku trzeba będzie zapłacić w Niemczech?
To zależy od formy prowadzenia działalności i od wysokości uzyskanego dochodu.
Dla osoby fizycznej stopa opodatkowania w Niemczech rozpoczyna się od 14% dla dochodu, który przekracza kwotę wolną od podatku wynoszącą 10.608 EUR (2023) i kończy na 45% dla dochodów powyżej 277.826 EUR.
Więcej szczegółów
https://pracabezgranic.info/podatki-w-niemczech/
https://www.bmf-steuerrechner.de/ekst/eingabeformekst.xhtml
Oprócz podatku dochodowego w Niemczech istnieje jeszcze podatek od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer), który jest podatkiem lokalnym pobieranym przez gminę. Jego wysokość różni się zależnie od gminy ale najczęściej wynosi kilkanaście procent. Ten podatek dotyczy jednak tylko dochodów przekraczających 24.500 EUR.
W przypadku osób prawnych (np. spółki z o.o.) podatek od zysku wynosi 15%, a podatek od dywidendy 25%, jednakże oba te podatki mogą być zaliczone na poczet podatku dochodowego, jeżeli wspólnikiem pobierającym dywidendę jest osoba fizyczna, która mieszka w Niemczech. Dla osób prawnych zastosowanie ma także podatek od działalności gospodarczej.
Rozpatrując opodatkowanie samej spółki (bez podatku od dywidendy, który płacą wspólnicy a nie spółka) wysokość podatku w Niemczech może się wahać od 15% (gdy podatek od działalności nie występuje ze względu na brak przekroczenia kwoty wolnej) do nawet do blisko 30% w zależności od wysokości zysku oraz wysokości stopy poboru (Hebesatz) podatku od działalności gospodarczej w gminie, na terenie której znajduje się budowa.
Dla porównania w Polsce podatek CIT wynosi 9% dla małych spółek, a dla większych (o obrotach rocznych ponad 2.000.000 EUR) 19%, natomiast podatek od dywidendy 20%
Wnioski
Opodatkowanie dochodu w Niemczech może być wyższe niż w Polsce, zwłaszcza w porównaniu do opodatkowania na podstawie ryczałtu.
Opodatkowanie zysku spółki kapitałowej w Niemczech jest z reguły wyższe niż w Polsce, ale może okazać się niższe w szczególnych przypadkach. Przykładowo, kiedy polska spółka, która płaci CIT 19% uzyska w Niemczech dochód z realizacji kontraktu w wysokości poniżej 24.500 EUR, to opodatkowanie w Niemczech wyniesie wówczas tylko 15%.
W obu przypadkach najważniejsze jest jednak prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania poprzez uwzględnienie kosztów poniesionych w Niemczech jak i kosztów krajowych.
Kwestie podatkowe przy przekroczeniu czasu trwania budowy 6 miesięcy, ale poniżej 12 miesięcy.
Podatek dochodowy
Uzasadnieniem do opodatkowania dochodu w Niemczech może być przekroczenie 6-miesięcznego okresu pobytu na terenie Niemiec. Taka regulacja jest przewidziana w Art. 15 ust. 2 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ale dotyczy ona pracy najemnej, a nie dochodów z działalności gospodarczej.
W przypadku przedsiębiorców do ustalenia rezydencji podatkowej w pierwszej kolejności brane są pod uwagę takie kwestie jak posiadanie w Niemczech siedziby przedsiębiorstwa, zarządu lub oddziału albo upełnomocnionego przedstawiciela. Przykładem może być sytuacja firmy posiadającej siedzibę w Polsce, ale zarządzanej przez osobę zamieszkałą w Niemczech. W takim przypadku rezydencja podatkowa znajduje się w kraju, w którym znajduje się zarząd.
W przypadku przedsiębiorców zamieszkałych na stałe w Polsce, którzy wykonują działalność w Niemczech jednoosobowo wykonując prace osobiści, co wiąże się z konieczności częstego przebywania na terenie Niemiec przekroczenie okresu 6-miesięcznego w praktyce nie powoduje skutków podatkowych. Większe znaczenie ma bowiem posiadanie tzw. centrum interesów życiowych względnie uznanie długotrwałej budowy jako oddział podatkowy.
Podatek o wynagrodzeń
Budowa, która trwa dłużej niż 6 miesięcy, ale krócej niż 12 miesięcy nie staje się oddziałem podatkowym przedsiębiorcy, ale w myśl niemieckiej ordynacji podatkowej (Abgabenordnung) staje się zakładem zobowiązanym do pobierania podatku od wynagrodzeń pracowników (lohnsteuerliche Betriebststätte). To oznacza, że przedsiębiorca nie będzie zobowiązany płacić w Niemczech podatku od dochodu, który sam uzyska z tytułu realizacji takiej budowy, ale będzie miał obowiązek potrącania i odprowadzania w Niemczech podatku od wynagrodzeń pracowników.
Taka sytuacja może stać się kłopotliwa w sytuacji, gdy wynagrodzenia pracowników są początkowo opodatkowane w Polsce i dochodzi do przekroczenia okresu 6 miesięcy. Nie chodzi przy tym o 6 miesięcy zatrudnienia pracownika, ale 6 miesięcy czasu trwania budowy i dotyczy pracowników niezależnie od czasookresu ich pobytu w Niemczech. Wówczas podatki od wynagrodzeń wszystkich pracowników zatrudnianych na takiej budowie od początku jej trwania należy odprowadzić w Niemczech. To może prowadzić do podwójnego opodatkowania, gdyż pracodawca musi zapłacić podatek za okres poprzedni i odzyskanie podatków zapłaconych wcześniej w Polsce natrafia na przeszkody. Podatek od wynagrodzenia formalnie nie jest bowiem płacony ze środków pracodawcy, który jest tylko płatnikiem, lecz ze środków pracownika i to pracownik musi występować o zwrot. Zapłata podatku od wynagrodzeń w Niemczech nie przesądza o rezydencji podatkowej pracownika, ani nawet o jego obowiązku podatkowym na terenie Niemiec. W ostatecznym rozrachunku może się okazać, że podatek zostanie mu zwrócony, ale to pracownik musi w tym celu wykazać inicjatywę i zwrócić się do niemieckiego urzędu skarbowego.